You are here
Home > Fashion > Designers > Historia ubioru, historia mody / History of clothing, fashion history

Historia ubioru, historia mody / History of clothing, fashion history

2014-07-06

Ubiór chroni ludzkie ciało przed deszczem, mrozem lub upałem i przed zranieniem w pracy lub walce. Zmieniał się, gdy zmieniał się klimat, powstawały nowe zawody lub wynajdywano nowe rodzaje broni i gdy pozwalał na to rozwój techniki (łowiectwo, uprawy, tkactwo, tworzywa sztuczne). Ubiór spełniał zawsze praktyczną funkcję użytkową, ale ten aspekt jest najmniej ważny i odgrywał istotną rolę tylko we wczesnej prehistorii.

Prawdopodobnie już wtedy ubiór stał się również znakiem. Odprawiający magiczne praktyki szaman malował twarz, zarzucał na ramiona zwierzęcą skórę albo wtykał we włosy ptasie pióro nie po to, by przed czymś się chronić, ale po to, aby stworzyć symbol swojej wyjątkowej roli – wyróżnić się spośród innych. Szaman nie ubierał się już, ale się stroił. Ubiór stawał się strojem wyróżniającym jednostkę z masy innych ludzi. Kiedy jednak na polu bitwy ścierały się setki wojowników, potrzebny był im znak wskazujący kogo należy wspierać, a kogo zabić. Każdy z wojowników musiał widzieć i dawać czytelny nawet w zgiełku bitewnym znak. Ubiór stawał się strojem identyfikującym jednostkę z grupą.

Kiedy z czasem w grupach ludzi wyodrębniły się warstwy o różnym stopniu władzy i zamożności i gdy pojawił się podział na przełożonych i podwładnych, ubiór stawał się strojem symbolizującym status i prestiż. Członkowie grup zajmujących w hierarchii niższą pozycję aspirowali do awansu i gdy go osiągnęli, z dumą przywdziewali strój symbolizujący ich sukces. Ci, dla których awans był nieosiągalny, przynajmniej wzbogacali własny strój elementami stroju warstw uprzywilejowanych. Zawsze jednak zmiany zachodzące w stroju były odzwierciedleniem pewnej hierarchii i procesów podejmowanego z własnej inicjatywy pokonywania jej szczebli.

Pomijając w tym miejscu wpływ, jaki na strój mają nowe materiały i technologie, prestiż był zawsze główną siłą napędową zmian zachodzących w stroju i wszystko wskazuje na to, że jest siłą jedyną. Wyjątkiem potwierdzającym regułę jest przypadek, gdy będące obiektem aspiracji wzorce zmieniają się gwałtownie w wyniku militarnego, gospodarczego lub kulturowego podboju (tak było, gdy strój europejski zdominowały wpływy dworu hiszpańskiego), chociaż sam podbój nie musi wcale oznaczać narzucenia nowych wzorców (kiedy Aleksander Macedoński zdominował militarnie świat imponującej mu kultury greckiej, sam stał się jej gorącym orędownikiem i przyczynił się do hellenizacji ogromnej części ówczesnego świata).

Przedstawiony schemat zakłada istnienie dwóch biegunów: prestiżowego centrum tworzącego wzorce oraz aspirujących do tych wzorców peryferiów i nie wyjaśnia dwóch fenomenów: fenomenu niezmiennego stroju ludowego i fenomenu nieustannie zmieniającej się mody.
Strój ludowy nigdy nie poddawał się wpływom mody, bo jego istotą było trwanie tradycji, a nie pogoń za nowinkami. W deklaracjach projektantów i znacznej części konsumentów współczesna moda jest elementem ubarwiającym codzienną, czasami prozaiczną rzeczywistość. Zapewne nim bywa. Jest jednak również elementem podświadomie odczytywanego kodu, identyfikującego członków hermetycznych i zhierarchizowanych warstw pozornie egalitarnego społeczeństwa. Zrozumienie tego zjawiska utrudnia fakt, że moda to również gigantyczny przemysł kreujący popyt i nakręcający koniunkturę, a także element socjotechniki, umożliwiający „przy okazji” miłej zabawy promowanie pożądanych postaw i zachowań.

Wydanie specjalne Harper’s Bazaar z okazji 150 lat

Moda rozumiana jako tworzenie przez zawodowych projektantów przeznaczonych do powielania i naśladowania wzorów ubioru narodziła się w połowie XIX wieku, mniej więcej w czasach tzw. Lebensreform (reforma życia), szeregu zjawisk będących reakcją na konflikty epoki industrializacji. Ruch wywodzący się z Niemiec i Szwajcarii obejmował różne zjawiska, jak abstynencja, ekologiczna żywność, wegetarianizm, naturyzm, medycyna naturalna, teozofia, a także reforma ubioru. Związek między tymi ruchami a modą polega na tym, że były one animowane przez światłą część społeczeństwa, która usiłowała tworzyć wzorce nowej obyczajowości dla szerokiej publiczności. Jednym słowem, usiłowała edukować mniej światłą część społeczeństwa.
Motywy reformy ubioru nie miały nic wspólnego z modą. Chodziło o likwidację kuriozalnych, kosztownych i niewygodnych form odzieży (przede wszystkim damskiej) i zastąpienie ich formami prostszymi, praktyczniejszymi, a przede wszystkim nie szkodzącymi zdrowiu, ale mechanizm upowszechniania musiał być ten sam co dzisiaj.

Ruch, który stworzył tzw. strój reformowany miał nie lada przeciwnika. Był nim angielski projektant zamieszkały od 1846 r. w Paryżu, Charles Frederick Worth, uważany za twórcę Haute Couture. W 1858 r. Worth otworzył w Paryżu pierwszy dom mody Worth et Bobergh i natychmiast odniósł wielki sukces. Jego kreacje szyte z drogich, ale lekkich materiałów, ozdabiane wzorami kwiatów i cekinami przyciągnęły elegancką publiczność i wkrótce stał się on nadwornym projektantem francuskiej cesarzowej Eugenii i cesarzowej Elżbiety Austriaczki zwanej „Sisi”. Worth był pod każdym względem prekursorem – m.in. wprowadził system sprzedaży wykrojów zagranicznym wykonawcom, a na wszystkich strojach kazał naszywać autorskie logo. Zmodyfikował również sylwetkę kobiety wprowadzając w miejsce krynoliny turniurę, ale z natury był „wielkim krawcem” i uczynił to z powodów estetycznych a nie praktycznych i doprowadził do doskonałości wszystko, z czym mieli walczyć reformatorzy stroju.
Kreacje Wortha są ucieleśnieniem ideału mody wiktoriańskiej. Wróci ona w 70-tych latach XX wieku w postaci tzw. stylu „Lolita”.

Zmierzch epoki wiktoriańskiej przyspieszony rozwojem ruchów reformatorskich jest jednocześnie początkiem epoki edwardiańskiej (la belle epoque, fin de siecle) obejmującej koniec wieku XIX i wiek XX do wybuchu I wojny światowej. O ile końcówka wieku XIX należała do racjonalistycznych reformatorów ubioru, to początek wieku XX oznacza pojawienie się zupełnie nowych trendów stylistycznych. Grunt dla ich upowszechnienia przygotowany został przez nowe zjawiska – wielkie domy towarowe: Anglia – Kendals (1832), Francja – Le Bon Marché (1838), Galeries Lafayette (1893), Le Printemps (1865), USA – Marble Palace (1846), Niemcy – Karstadt (1881) i ilustrowane czasopisma modowe: Harper’s Bazaar (1867), Delineator (1873), Vogue (1892 i Gazette du Bon Ton (1912).

Wydanie specjalne Harper’s Bazaar z okazji 150 lat
Wydanie specjalne Harper’s Bazaar z okazji 150 lat

Źródło informacji: strona www.historiasztuki.com.pl

Zdjęcia: Gocha – magazyn Harper’s Bazaar

Zobacz również / See also:

Magazyn VOGUE Po Raz Pierwszy W Polskiej Wersji / The Polish Edition Of VOGUE Magazine For The First Time In Poland

Spring 2018 Couture – Wybrane Kolekcje / Spring 2018 Couture – Selected Collections

Kolekcje Spring 2017 Couture / Spring 2017 Couture Collections



100 thoughts on “Historia ubioru, historia mody / History of clothing, fashion history

  1. Thanks a lot for giving everyone an extremely nice opportunity to read in detail from this blog. It can be very sweet plus packed with fun for me and my office acquaintances to visit your blog minimum 3 times every week to see the new tips you have. And of course, I am always contented with your great points you give. Some 4 ideas in this article are undeniably the best we have all ever had.

  2. I am extremely impressed with your writing skills as well as with the layout on your weblog. Is this a paid theme or did you customize it yourself? Anyway keep up the excellent quality writing, it is rare to see a great blog like this one today..

  3. I was recommended this website by my cousin. I am not sure whether this post is written by him as nobody else know such detailed about my problem. You’re wonderful! Thanks!

  4. Hey, you used to write magnificent, but the last several posts have been kinda boring¡) I miss your tremendous writings. Past several posts are just a little out of track! come on!

  5. Heya i’m for the first time here. I found this board and I find It really useful & it helped me out a lot. I hope to give something back and aid others like you aided me.

  6. you’re in reality a just right webmaster. The website loading speed is incredible. It kind of feels that you are doing any unique trick. Moreover, The contents are masterpiece. you’ve performed a excellent activity in this subject!

  7. I simply needed to thank you so much yet again. I do not know what I could possibly have gone through without the type of concepts shared by you directly on that industry. It previously was a very frightful condition in my opinion, however , seeing a new expert form you processed it made me to leap over joy. Extremely thankful for your assistance as well as believe you are aware of a powerful job you’re doing training most people with the aid of your web site. Most probably you haven’t encountered all of us.

  8. You could certainly see your skills in the paintings you write. The world hopes for even more passionate writers like you who aren’t afraid to say how they believe. All the time follow your heart.

  9. Wonderful post however I was wanting to know if you could write a litte more on this subject? I’d be very grateful if you could elaborate a little bit further. Kudos!

  10. Appreciating the time and effort you put into your website and in depth information you offer. It’s nice to come across a blog every once in a while that isn’t the same old rehashed material. Wonderful read! I’ve saved your site and I’m including your RSS feeds to my Google account.

  11. Hi there I am so happy I found your website, I really found you by error, while I was researching on Yahoo for something else, Anyhow I am here now and would just like to say thanks for a fantastic post and a all round interesting blog (I also love the theme/design), I don’t have time to look over it all at the moment but I have saved it and also included your RSS feeds, so when I have time I will be back to read a great deal more, Please do keep up the fantastic work.

  12. Hi! Someone in my Facebook group shared this website with us so I came to give it a look. I’m definitely loving the information. I’m bookmarking and will be tweeting this to my followers! Terrific blog and amazing style and design.

  13. I’m really enjoying the design and layout of your blog. It’s a very easy on the eyes which makes it much more pleasant for me to come here and visit more often. Did you hire out a designer to create your theme? Exceptional work!

  14. Greetings from Los angeles! I’m bored to tears at work so I decided to check out your site on my iphone during lunch break. I love the information you provide here and can’t wait to take a look when I get home. I’m surprised at how quick your blog loaded on my phone .. I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyhow, wonderful blog!

  15. I’m not that much of a internet reader to be honest but your blogs really nice, keep it up! I’ll go ahead and bookmark your website to come back later on. Many thanks

  16. Thanks for your personal marvelous posting! I genuinely enjoyed reading it, you are a great author.I will be sure to bookmark your blog and will come back in the future. I want to encourage one to continue your great work, have a nice evening!

  17. Woah! I’m really loving the template/theme of this blog. It’s simple, yet effective. A lot of times it’s very difficult to get that „perfect balance” between superb usability and visual appearance. I must say you have done a very good job with this. Also, the blog loads extremely fast for me on Firefox. Superb Blog!

  18. Hey! Quick question that’s totally off topic. Do you know how to make your site mobile friendly? My blog looks weird when viewing from my iphone 4. I’m trying to find a template or plugin that might be able to resolve this issue. If you have any recommendations, please share. Thanks!

  19. Howdy, i read your blog occasionally and i own a similar one and i was just wondering if you get a lot of spam comments? If so how do you stop it, any plugin or anything you can suggest? I get so much lately it’s driving me insane so any help is very much appreciated.

  20. Greetings from Florida! I’m bored to death at work so I decided to browse your website on my iphone during lunch break. I enjoy the knowledge you present here and can’t wait to take a look when I get home. I’m amazed at how quick your blog loaded on my mobile .. I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyhow, very good blog!

  21. Hi there, i read your blog occasionally and i own a similar one and i was just wondering if you get a lot of spam responses? If so how do you protect against it, any plugin or anything you can recommend? I get so much lately it’s driving me insane so any support is very much appreciated.

  22. This design is incredible! You definitely know how to keep a reader amused. Between your wit and your videos, I was almost moved to start my own blog (well, almost…HaHa!) Wonderful job. I really enjoyed what you had to say, and more than that, how you presented it. Too cool!

  23. Thanks on your marvelous posting! I definitely enjoyed reading it, you happen to be a great author.I will be sure to bookmark your blog and will often come back someday. I want to encourage you to continue your great work, have a nice evening!

  24. Thanks for your personal marvelous posting! I really enjoyed reading it, you happen to be a great author.I will make sure to bookmark your blog and will come back very soon. I want to encourage you continue your great writing, have a nice holiday weekend!

Dodaj komentarz

Top